YMM İle Süresinde Yapılacak Tam Tasdik Sözleşmesinin Kapsamı ve Sağlayacağı Avantajlar

YMM İLE SÜRESİNDE YAPILACAK TAM TASDİK SÖZLEŞMESİNİN KAPSAMI VE SAĞLAYACAĞI AVANTAJLAR

• 1- YMM Tam Tasdik Denetiminin Kapsamı Ve Amacı:

Tam tasdik denetimi genel olarak aşağıdaki işlemleri kapsamaktadır:

a) Tam tasdik hizmeti verilen mükellefin vergi yükümlülüklerini yerine getirmedeki genel durumu,

b) Mal ve hizmet alış bedellerinin ödenme şekli,

c) Mal ve hizmet alışlarının uzun süreli ve devamlı olarak aynı kişilerden yapılıp yapılmadığı,

d) Tam tasdik hizmeti verilen mükellefin mal ya da hizmet satın aldığı kişilerin yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ile bunlara ekli mali tabloların yeminli mali müşavirlerce tasdik edilip edilmediği veya bu amaçla yapılan ve devam eden bir sözleşmenin olup olmadığı.

Tasdikin amacı;

a) Gerçek veya tüzel kişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin hesap ve kayıtlarının sonuçlarını gösteren mali tablolarının yanıltıcı olmayacak biçimde eksiksiz ve gerçeğe uygun şekilde düzenlenmesini sağlayarak kamunun istifadesine sunmak,

b) Gerçek veya tüzel kişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin ilgili mevzuat yönünden olan taleplerin karşılanmasında çabukluğu sağlayarak hak ve yararlarını korumak,

c) Vergi idaresi ve mükellef ilişkilerinde güveni hakim kılmaktır.

• 2- YMM Tam Tasdik Denetimi Sözleşmesinin İmzalama Süresi:

Tasdik Yönetmeliğinin 10 uncu maddesine göre, tam tasdik sözleşmelerinin ilgili vergilendirme döneminin ilk ayı içinde düzenlenmesi gerekmekle birlikte, dileyen mükellefler süresinden sonra da sözleşme imzalayabilmektedirler.

İşe yeni başlayan veya önceki sözleşmesi herhangi bir nedenle fesh edilen mükelleflerden beyannameleri ile eklerini tasdik ettirmek isteyenler işe başlama veya fesih tarihinden itibaren bir ay içinde yeminli mali müşavir ile sözleşme düzenleyeceklerdir.

Sözleşme döneminden sonra yeminli mali müşavirin ölüm, meslekten çıkartılma ve diğer nedenlerle mesleki faaliyetini süresiz terk etmesi halinde, bu yeminli mali müşavirle sözleşme imzalayan mükellefler, diledikleri takdirde beyannamelerini faaliyette bulunan başka bir yeminli mali müşavire tasdik ettirebilirler.

Tasdik sözleşmesinin fesh edilip fesih tarihinden itibaren bir ay içerisinde yeni bir yeminli mali müşavir ile tam tasdik sözleşmesi düzenlenmesi halinde sözleşme süresinde düzenlenmiş kabul edilecek ve süresinde düzenlenen sözleşmeler için öngörülen kolaylıklardan yararlanılacaktır.

Buna göre, gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettirmek isteyen mükellefler, her, yıl Ocak ayı içinde (özel hesap dönemi uygulayan mükellefler özel hesap döneminin ilk ayı içinde), beyannameleri ile eklerini tasdik edecek yeminli mali müşavirlerle yıllık sözleşme düzenlemek zorundadırlar.

Bununla birlikte, mükelleflerin diledikleri taktirde süresinden sonra da tam tasdik sözleşmesi düzenlemek suretiyle tam tasdik hizmetinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu taktirde sözleşmenin vergilendirme döneminin tamamını kapsaması gerekir.

Yeminli mali müşavirlerle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenleyen mükelleflerin nakden veya mahsuben KDV iade taleplerinin miktarına bakılmaksızın KDV iadesi tasdik raporuna istinaden karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.

Ancak, süresinden sonra tam tasdik sözleşmesi düzenlenmesi halinde, mükelleflerin Bakanlıkça belirlenen tutarı aşan katma değer vergisi iade taleplerinin yeminli mali müşavirlerin tasdik raporlarına göre yerine getirilmesi mümkün olmayacaktır.

Bu durumda, mükelleflerin teminatla aldıkları iadelerin tutarı Bakanlıkça belirlenen tutarı aşıyorsa teminatın çözümü de yeminli mali müşavir raporu ile yapılamayacaktır.

Ayrıca, katma değer vergisi iadesi tasdik raporu düzenlenirken; süresinde tam tasdik sözleşmesi yapmamış mükelleflerin yeminli mali müşavirlerinden alınan teyit tutanaklarına ve bu Tebliğin III/1 bölümünde düzenlenen bilgi cevap yazılarına itibar edilmeyecektir.

Kurumlar vergisinden muaf olan kişilerin yeminli mali müşavirlerle tam tasdik sözleşmesi düzenlemesi söz konusu değildir. Bu nedenle, kurumlar vergisinden muaf olan kişilerin Bakanlıkça belirlenen hadlerin üstündeki katma değer vergisi iadelerinin yeminli mali müşavir KDV iadesi tasdik raporuna istinaden yapılması mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, şahıs şirketleri ve adi ortaklıklar ile de tam tasdik sözleşmesi düzenlenmesi mümkün bulunmaktadır. Bu durumda gerek tam tasdik gerekse KDV iadesi tasdik işlemlerinde genel hükümlere göre hareket edilecektir.

• 3- YMM Tam Tasdik Denetiminin Yasal Zorunluluk Olup Olmadığı Hususu:

Güncel mevzuatımızda, Tam Tasdik Denetimini zorunlu kılan bir yasal düzenleme bulunmamakla birlikte, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Vergi Beyannamelerinin İmzalanması ve Yeminli Malî Müşavir Tasdik Raporları” başlıklı Mükerrer 227’inci maddesine dayanılarak, yıllık belirlenen aktif büyüklüğü veya net satışlar toplamı tutarının aşılması halinde, izleyen yılın başından itibaren Yeminli Mali Müşavir ile tam tasdik ve denetim sözleşmesi yapılması ve denetime tabi olunması yönünde bazı belirlemeler yapılmış ise de uzun yıllar buna uymayanlarla ilgili bir yaptırım uygulanmadığından düzenleme kadük hale gelmiştir.

Mükerrer 227’inci maddeye göre, aşağıda belirlenen hadlerden birisinin aşılması halinde, izleyen yıldan itibaren tam tasdik denetimi kapsamına girilmesi gerektiği yönündeki belirlemeye göre hadler aşağıdaki gibi olup, uyulmaması halinde yaptırım yasal bir yaptırım uygulanmamaktadır.

* Aksi yönde bir düzenleme yapılmadığı sürece, yukarıdaki şartlardan biri aşılmış olsa dahi, mevcut düzenlemelere göre tam tasdik için yasal bir zorunluluk bulunmamaktadır.

* Ancak mükelleflerin bu limitlerin aşılıp aşılmadığına bakılmaksızın; getirilen bazı istisna, indirim ve haklardan yararlanabilmeleri için ya da KDV iadelerinde YMM raporuyla dönem bazında nakden (bazı iade türlerinde mahsuben iade dahil) talep edilebilecek iade üst limitleri belirlendiğinden, belirlenen üst limitleri aşan KDV’lerin YMM raporuyla alınabilmesi için bir Yeminli Mali Müşavir ile süresinde (2024 yılı için en geç 31.01.2024 tarihine kadar) Tam Tasdik Sözleşmesi imzalaması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

• 4- Yatırım İndirimi, Taşınmaz / İştirak Hisse Satışı İstisnası İşlemlerinde YMM Tasdiki Zorunlu Olan İstisna Limitleri:

7338 sayılı Kanunla mükerrer 227 ve 353’üncü maddelerde yapılan değişiklik sonrasında, aşağıda belirtilen tutarı aşan istisnalara ilişkin YMM raporunu zamanında ibraz etmeyen mükellefler adına (544 Seri No.lu VUK Tebliğine göre 2023 yılında uygulanmak üzere 150.000 Türk lirasından az ve 1.500.000 Türk lirasından fazla olmamak üzere, yararlanılması tasdik raporunun ibrazı şartına bağlanan istisna tutarının %5'i nispetinde) Özel Usulsüzlük Cezası kesilebilmektedir.

2024 yılında uygulanacak Özel Usulsüzlük Cezası ise; 30/12/2023 tarih 32415 sayılı R.G’de (2.Mükerrer) yayımlanan 556 Seri No.lu VUK’nu Genel Tebliği ile 230.000 TL’den az, 2.300.000 TL’den fazla olamayacaktır.

* 46 Seri No.lu SM, SMMM ve YMM Genel Tebliği ile belirlenen limitler.

* 2024 Yılı için ayrı bir limit belirlenmediği sürece bu limitler geçerli olacaktır.

• 5- Süresinde Yapılan Tam Tasdik Sözleşmesinin Sağladığı Bazı Haklar :

46 Seri No.lu Tebliğ ile tam tasdik denetimine yönelik zorunluluk şartları yönünden bir belirleme yapılmadığından, YMM ile süresinde yapılmış (2024 Yılı için en geç 31.01.2024 tarihine kadar) tam tasdik sözleşmesinin sağladığı bazı haklardan yararlanabilmek amacıyla tam tasdik sözleşmesi yapılıp yapılmayacağına mükelleflerin karar vermeleri gerekecektir.

18 Seri No.lu SM, SMMM ve YMM Genel Tebliğinde Tasdik Yönetmeliğinin 10’uncu maddesine göre; gelir / kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettirmek isteyen mükelleflerin, her yıl Ocak ayı içinde (özel hesap dönemi uygulayan mükellefler özel hesap döneminin ilk ayı içinde), beyannameleri ile eklerini tasdik edecek yeminli mali müşavirlerle yıllık sözleşme düzenlemek zorunda oldukları hükme bağlanmıştır.

Yine aynı şekilde, işe yeni başlayan veya önceki sözleşmesi herhangi bir nedenle fesh edilen mükelleflerden beyannameleri ile eklerini tasdik ettirmek isteyenler işe başlama veya fesih tarihinden itibaren bir ay içinde yeminli mali müşavir ile sözleşme düzenleyebilecekleri belirlenmiştir.

SÜRESİNDE YAPILAN TAM TASDİK SÖZLEŞMESİNİN SAĞLADIĞI BAZI HAKLAR

• 6- YMM Raporu İle Nakden Talep Edilebilecek KDV İade Limitleri :

YMM raporu ile, Süresinde Yapılmış Tam Tasdik Sözleşmesi yapılmadan her bir istisna türleri itibariyle dönem bazında nakit alınabilecek iade tutarları aşağıya çıkarılmıştır. Bu tutarları aşan nakit iadeler için Süresinde Yapılmış Tam Tasdik Sözleşmesi aranmaktadır. 11/1-b Kapsamında iadelerde Tam Tasdik olsa da YMM raporu ile belirtilen üst sınırlardan fazla iade yapılmaz.

2024 yılı için 31.01.2024 tarihine kadar süresinde Tam Tasdik Sözleşmesi imzalanmış olması durumunda ayrıca; 2023 ve önceki yıllara ait dönem bazında her bir yıl için belirlenen iade üst limitlerini aşan KDV tutarlarının da, sözleşme imzaladıkları YMM tarafından düzenlenecek KDV İade Raporlarıyla nakden iade alınabilmesi imkanı da doğmaktadır.

*46 Seri No.lu SM, SMMM ve YMM Genel Tebliği ile belirlenen limitler.

** 46 Seri No.lu Tebliğine göre, Bakanlıkça özel bir belirleme yapılmadığı takdirde, Genel Tebliğde yer alan işlemlere ilişkin hadler 2023 yılı ve izleyen yıllarda artış olmaksızın devam edecektir.

- İade için belirlenen limitlerin daha sonra değiştirilmesi halinde iade taleplerinin değerlendirilmesinde aksi belirtilmedikçe iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği vergilendirme döneminde geçerli limitler esas alınır.(KDVGUT IV/A-3.c.)

- İade için belirlenen limit, bir vergilendirme dönemindeki iade hakkı doğuran işlemlere ilişkin iade taleplerinin toplamına bir defa uygulanır. (KDVGUT IV/A-3.ç.)

- İade hakkı sahipleri, iade alacaklarının yukarıda belirtilen şekillerde mahsubundan sonra kalan kısmının nakden iadesini talep ederlerse Tebliğin nakden iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin bölümlerindeki açıklamalara göre işlem yapılır. Bu şekilde yapılacak iadede, mahsup yoluyla iade edilen kısım, bu Tebliğin (IV/A-3) bölümündeki sınırın hesaplanmasında dikkate alınmaz. (KDVGUT IV/A-2.2.)

- Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin mevcudiyeti halinde, bavul ticareti ve yolcu beraberi eşya ihracatından doğan iadelerde sözü edilen Genel Tebliğlerle belirlenen limitlere göre, diğerlerinde miktara bakılmaksızın vergi inceleme raporu ve teminat aranmadan iade yapılır. (KDVGUT IV/A-4.1)

• 7- YMM Raporu İle Nakden Talep Edilebilecek Tevkif Yoluyla Ödenen Gelir/Kurumlar Vergisi İade Limitleri:

Gelir ve Kurumlar Vergisinden kesinti yoluyla ödenen vergilerden doğan ve 1.1.2023 tarihi itibariyle henüz sonuçlanmamış nakit iade taleplerinde uygulanacak hadlerle ilgili Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 16.01.2023 tarihli duyuru ile aşağıdaki şekilde belirleme yapılmıştır.

315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yapılan değişiklik ile 252 Seri No.lu GV Genel Tebliğine göre, 2022 yılında geçerli olan hadler yeniden değerleme oranında (%122,93) artırıldığında; tam tasdik aranmadan dilekçeye istinaden yapılabilecek nakit iade sınırı 151.000 TL olmaktadır. Bu tutarı aşan 151.001 – 1.518.000 TL arası nakit iadelerde ise, Süresinde Yapılmış Tam Tasdik Sözleşmesi aranılır. Tam tasdik sözleşmesi olmaması halinde 151.000 TL’yi aşan nakit iade talepleri ile Tam Tasdik Sözleşmesi olsa dahi 1.518.000 TL’yi aşan nakit iade talepleri vergi inceleme sonucuna göre yerine getirilir.

2024 yılı için Gelir İdaresi Başkanlığının 5.1.2024 tarihli duyurusu ile, 2023 hadlerinin yeniden değerleme oranında (%58,46) artırılması sonucunda iade limitleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

(*) 315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ve Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 16.01.2023 tarihli duyurusu.

(**) 2024 yılı için Gelir İdaresi Başkanlığının 5.1.2024 tarihli duyurusu ile; 2023 yılı için belirlenen hadlerin yeniden değerleme oranında (%58,46) artırılması sonucunda YMM raporu olmadan talep edilebilecek nakit iade sınırı 239.000 TL ye, YMM tam tasdik raporu ile nakden talep edilebilecek sınır ise 2.405.000 TL’ ye çıkarıldığı açıklanmıştır. Tam tasdik sözleşmesi olsa dahi, 2.405.000 TL yi aşan nakit iadeler vergi incelemesi sonucuna göre yerine getirilebilecektir. Mahsuben iade talebinde ise, tasdik veya limit şartı bulunmamaktadır.

• 8- İndirimli Orana Tabi İşlemlerden Doğan KDV İadelerinde Uygulanacak Alt Limit :

“İndirimli Orana Tabi işlemin Gerçekleştiği Yıl” iadelerine uygulanmak üzere, aşağıda belirtilen tutarları aşan yüklenilen KDV’ler iade edilebilir.

* 44 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliği ile 2023 yılında indirimli orana tabi işlemler için belirlenen alt sınır tutarı

** 48 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliği ile 2024 yılında indirimli orana tabi işlemler için belirlenen alt sınır tutarı

NOT: 2024 yılında yapılacak indirimli orana tabi işlemlerden doğan ve indirim yoluyla giderilemeyen 90.800 TL’yi aşan yüklenilen KDV tutarı ilgili Kanun ve Tebliğ ile belirlenen usul ve esaslara göre yılı içinde aylık veya izleyen yılda yıllık olarak nakden veya mahsuben talep edilebilecektir.

• 9- YMM Tarafından Yapılacak Karşıt İncelemelerde Üst Limitler:

Bir mükelleften yapılan alımlar aşağıda belirtilen belge bazında veya aylık tutarları aşması halinde karşıt inceleme yapılması gerekir.

*46 Seri No.lu SM, SMMM ve YMM Genel Tebliği ile belirlenen limitler.

** 2024 yılı için aksi yönde bir belirlime yapıldığında belirlenen tutarlar esas alınacaktır.

*** 46 Seri No.lu Tebliğine göre, Bakanlıkça özel bir belirleme yapılmadığı takdirde, Genel Tebliğde yer alan işlemlere ilişkin hadler 2023 yılı ve izleyen yıllarda artış olmaksızın devam edecektir.

Hamza ERTEKİN/Boğaziçi Bağımsız Denetim ve YMM AŞ/SMMM - Denetim ve İdare Müdürü